Heb je je weleens afgevraagd of jouw gemeente Omgevingswet-klaar is, als het nog maar drie maanden zou duren, totdat de wet van kracht werd? Nog niet zo lang geleden was dat namelijk de eindstreep. En hoewel er na die datum nog zat werk aan de winkel is, moet vanaf de start in elk geval de vergunningverlening en de digitale huishouding op orde zijn. Wat is daarop je antwoord? En ben je in 2022 dan wel klaar?
Als je nu nog moet bedenken wat je wil als raad, sorry, hoor, daar is het te laat voor.
Het overkwam mij recent dat een gemeente belde voor een presentatie aan de raad. De programmamanager zei dat de raad nog niet was “meegenomen”. Ik dacht eerst dat ik het verkeerd had begrepen, dat de raad dit jaar niet meer was meegenomen of sinds Corona niet, zoiets. Maar, nee, dit was echt vanaf het begin, ooit. De raad was druk, vond dit onderwerp niet heel erg belangrijk, want “er werd nauwelijks gebouwd in de gemeente”, de invoering was low profile opgezet, er waren wat personele wijzigingen, de prioriteit lag op de bedrijfsvoering, enfin, de raad dus. Of ik een basispresentatie wilde verzorgen. In december, als ik nog tijd had, januari mocht ook.
Meestal vertel ik in een basispresentatie1 iets over de achtergronden en de bedoeling van de wet, de kerninstrumenten, bevoegdheden van raad en college van B&W, wat er nu wel of niet verandert. Het allerbelangrijkste, benadruk ik, is dat de gemeente aan de slag gaat met haar lokale opgaven, de wet helpt daarbij. Het is net als met gereedschap, het hangt ervan af wat je wil maken, lokaal maatwerk dus. Vaak benadruk ik daarom hoe nuttig het is om als raad te weten waar het over gaat, investeer in dossierkennis, verdiep je, wees nieuwsgierig. Vervolgens vertel ik iets over hoe je als raad grip kunt krijgen op de implementatie van de wet en hoe je -om het cliché maar te gebruiken- in positie komt. Door tempo en richting te bepalen bijvoorbeeld, door te sturen. Bedenk wat de ambities zijn en hoe snel je als gemeente stappen wil zetten.
Zou iets bruikbaar zijn van mijn basisverhaal voor deze raad?
Ook heb ik het regelmatig over een agenda van de raad, over te maken principiële keuzes en over focus. De raad moet prioriteren. Beter drie dingen goed doen, dan tien half. Stel dat de raad meer kaderstellend is, dan zijn bepaalde onderwerpen, zoals een omgevingsvisie, misschien meer geschikt om eerst bij de kop te pakken. Heeft de raad een controlerende inslag, dan ligt monitoring en evaluatie meer voor de hand om mee aan de slag te gaan. Overige onderwerpen moet ook, maar deze doe je eerst.
Maar ik kan net zo goed mijn heel verhaal in de prullenbak gooien, bedenk ik nu.
Want voor deze raad is er geen tijd meer voor keuzes en bespiegelingen. Geen tijd om te verkennen, te laten bezinken, inspiratie te zoeken, dingen te bedenken en te prioriteren. De raad moet gewoon een to do-lijstje maken. Zet de besluiten die het komend jaar moeten worden genomen op een rij, denk daarbij aan het besluit over het adviesrecht, aanwijzen van gevallen waarin participatie verplicht is, instellen gemeentelijke adviescommissie, diverse delegatie- en mandaatbesluiten. Zet deze op de agenda en ga het rijtje af. Dan mag de nieuwe raad straks in 2022 er echt werk van maken, ambities formuleren en sturen. Want als je nu nog moet bedenken wat je wil als raad, sorry, hoor, daar is het te laat voor. Wat moet dat moet, verplichte nummers eerst2. En de klok tikt!
1https://vng.nl/nieuws/presentatie-gemeenteraad-en-omgevingswet-beschikbaar
2 https://vng.nl/publicaties/minimale-acties-omgevingswet
