Als er iets is waar raadsleden een hekel aan hebben, dan is het wel gedoe. Gedoe in eigen gelederen of in coalitie-oppositie-verband is naar, maar nog redelijk te managen. Je komt er op de een of andere manier wel uit. Gedoe met de samenleving, dat is pas écht vervelend. De buitenstaander ziet “de” gemeente, of je nu wethouder, raadslid bent of ambtenaar, als één geheel, een pot nat. Zelf zie je het misschien anders, zoveel zielen, zoveel meningen. Maar hoe leg je dat uit. En hoe kom je eruit? En stemmen ze de volgende keer (weer) op je?
Een plan of initiatief op een plek ergens in de gemeente zal vaak, zo niet altijd, stuiten op weerstand van omwonenden of andere betrokkenen.
Enkele besluiten die de raad in het kader van de Omgevingswet komend jaar moet nemen, hangen samen met bevoegdheden. Kort gezegd, wie gaat waarover? Neem als voorbeeld het adviesrecht. De raad bepaalt in welke soorten buitenplanse omgevingsplanactiviteiten (liefkozend “buitenplanse opa’s” genoemd) hijzelf mag beslissen. Over de rest dus niet, daar gaat het college van B&W dan over. Een ander besluit gaat over verplichte participatie. Iemand met een plan of initiatief moet samen met diverse andere documenten ook aangeven wat hij/zij heeft gedaan aan participatie. Participatie is een aanvraagvereiste voor de omgevingsvergunning. De raad moet beslissen in welke soorten buitenplanse opa’s participatie verplicht is. Een typisch gevalletje kaderstelling door de raad. Het college gaat er vervolgens mee aan de slag. Beide besluiten hebben een erg hoge gedoe-ratio. Want een plan of initiatief op een plek ergens in de gemeente zal vaak, zo niet altijd, stuiten op weerstand van omwonenden of andere betrokkenen. En terwijl goedkeuring zwijgt, mobiliseert weerstand. Omdat “de” gemeente toch één pot nat is, is elk raadslid de niet luisterende regent, de plucheplakker, de belangenverstrengelde, hoe dan ook, de gebeten hond. Niet fijn.
Komend jaar moet de raad dus dergelijke besluiten nemen. Hoe voorkom je dat de inhoudelijke discussie en afweging totaal worden overschaduwd door gedoeontwijking? Voor je het weet gaat het niet meer over visie en kaders en durft de raad niets los te laten en niets te beslissen. Voor raadsleden heb ik drie tips voor gedoebeheersing:
Tip 1: Er is altijd gedoe! Dat is niet te voorkomen. Niet omdat je niet je best doet, probeert met alles rekening te houden en alle belangen meeweegt. Je doet juist wél je best om alles en iedereen mee te nemen, maar mensen hebben nu eenmaal verschillende belangen. Hun woongenot, uitzicht, rust, zelfs als ze klagen over hun situatie, zullen ze er toch geen afscheid van willen nemen. Het is de wet van Murphy, hoe goed je participatie ook organiseert, alles wat er fout kan gaan, gaat ook gegarandeerd fout. Leg je erbij neer, gedoe is er altijd, wat je ook doet. Je kunt alleen maar oprecht je best doen.
Tip 2: Je lost gedoe niet op met méér gedoe! Je kunt best proberen om van alles te verzinnen om processen in goede banen te leiden. Denk daarbij aan procedures, participatiehandreikingen, participatiecoaches, participatiebeleid, participatietoolkits, participatiecontracten. Je kunt het bedenken, wat op zich al een heel gedoe is, maar daar ga je gedoe niet mee oplossen. Het is goed om vast te leggen wat je met z’n allen belangrijk vindt, als houvast en als verantwoordingskader. Maak het niet te ingewikkeld. En stel je verwachtingen bij. Het lost namelijk niet echt iets op. Het is de wet van behoud van ellende, als je het ene probleem oplost, ontstaat het volgende.
Tip 3: Gedoe leidt af! Als inwoners of ondernemers het ergens niet mee eens zijn, dan zullen ze goed van zich laten horen. Met alle moderne digitale middelen variërend van facebookgroepen, online petities en blogs tot de klassieke persberichten die een-op-een worden overgenomen door de lokale huis-aan-huisbladen. Een podium voor protest is er zo. Met een beetje pech wordt het opgepakt door grotere media en heb je helemaal de poppen aan het dansen. En uiteindelijk leidt dit alles af van waar het echt om gaat. Dat er plannen zijn die wel of niet passen binnen de opgaven en doelen van de gemeente. Het is de wet van Sinterklaas, als je niet duidelijk zegt wat je wilt, krijg je iets anders. Focus daarom op wat je wel wil en besluit dat.
